Η μόνιμη επωδός των ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι η εξύμνηση του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου όπου σύμφωνα με αυτό η συγκέντρωση πλούτου στα χέρια των κραταιών εχόντων θα διαχυθεί στις κατώτερες τάξεις και έτσι θα δημιουργηθεί πλούτος σε ολόκληρη την κοινωνία. Είναι όμως έτσι;
Η Αμερική είναι μία παγκόσμια υπερδύναμη και απετέλεσε το πρότυπο οικονομικό μοντέλο για πολλές χώρες. Αυτό όμως που πολλοί αγνοούν είναι η συνέπεια της οικονομικής δύναμης της Αμερικής για τον ίδιο τον πληθυσμό της και ειδικότερα για τη μεσαία και εργατική τάξη.
Στην Αμερική ο κερδισμένος είναι οι πολύ πλούσιοι ενώ οι υπόλοιπες τάξεις ανήκουν στους χαμένους. Πιο συγκεκριμένα, για την περίοδο 1979-2006 το εισόδημα της εργατικής τάξης αυξήθηκε μόνο 10% (σε 27 χρόνια) ενώ της μεσαίας τάξης αυξήθηκε κατά 21%. Το 21% δεν είναι τόσο καλό όσο μπορεί να φαίνεται γιατί πρέπει κάποιος να συνυπολογίσει το μικρότερο αριθμό μελών που αριθμεί πλέον η αμερικανική οικογένεια άρα το εισόδημα ανά άτομο παρουσιάζεται μεγαλύτερο ενώ δεν είναι. Στην πραγματικότητα, το εισόδημα της μεσαίας τάξης αυξήθηκε μόνο κατά 0,7% ετησίως. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να συνυπολογισθεί ότι η μεσαία τάξη εργάζεται πολύ περισσότερες ώρες σήμερα από ότι στο τέλος της δεκαετίας του 1970. Χωρίς αυτές τις επιπλέον ώρες η αύξηση του εισοδήματος των αμερικανικών νοικοκυριών θα ήταν μηδαμινή. Αντίστοιχα, η αύξηση του εισοδήματος των πλουσίων για την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 260%.
Η κατάσταση για τη μεσαία και την εργατική τάξη είναι ακόμα χειρότερη και με γνώμονα το συνταξιοδοτικό. Οι εργαζόμενοι επιβαρύνονται όλο και περισσότερο με το κόστος της συνταξιοδότησής τους και η εγγυώμενη από το κράτος σταθερή σύνταξη είναι για λίγους. Λόγω του συνταξιοδοτικού συστήματος, οι συντάξεις βασίζονται σε σχήματα συμμετοχής όπως είναι το 401(k) όπου οι Αμερικάνοι εναποθέτουν τις αποταμιεύσεις τους. Τα σχήματα αυτά επενδύουν σε αμοιβαία κεφάλαια αλλά μπορεί να συμπεριλαμβάνουν επίσης μετοχές, ομόλογα κτλ. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τι επίπτωση μπορεί να έχει στις συντάξεις τους μία πτώση στο χρηματιστήριο όπως αυτή που έγινε το 2007 και 2008 αλλά και αυτή που προοιωνίζεται για το 2016. Ως εκ τούτου, πολλοί Αμερικάνοι διατρέχουν τον κίνδυνο να μην έχουν σχεδόν καθόλου εισόδημα στα συντάξιμα χρόνια τους.
Επιπλέον, το ιατροφαρμακευτικό κόστος είναι άλλος ένας τρόπος που απομυζείται το εισόδημα της μεσαίας και της εργατικής τάξης γιατί επιβαρύνονται με το κόστος ασφάλισης. Το τραγικό στην υπόθεση είναι ότι ενώ οι εργαζόμενοι ξοδεύουν πάρα πολλά για ιατροφαρμακευτική κάλυψη ($7.290 ανά άτομο το 2007), το κράτος διαθέτει τους λιγότερους γιατρούς, νοσοκόμες και νοσοκομεία ανά άτομο σε σχέση με τις υπόλοιπες πλούσιες χώρες. Ως αποτέλεσμα, η θνησιμότητα λόγω έλλειψης έγκαιρης φροντίδας στις ΗΠΑ είναι πολύ υψηλή και οι άνω των εβδομήντα πέντε ετών κινδυνεύουν από θνησιμότητα τέτοιου τύπου.
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί ότι υπάρχει το αμερικανικό όνειρο και έτσι κάποιος μπορεί να γεννήθηκε φτωχός αλλά μπορεί να γίνει πλούσιος στην πορεία και έτσι να γλιτώσει από τα προαναφερθέντα προβλήματα.
Τα στοιχεία όμως κι εδώ είναι απογοητευτικά. Τη δεκαετία του 1970 μόνο ένας στους επτά μπορούσε να ανέβει στην εισοδηματική κατηγορία των πλουσίων ενώ σήμερα είναι ένας στους δέκα. Αυτοί δε που ανήκαν στην υψηλά εισοδηματική κατηγορία που αντιστοιχεί στο 1% του αμερικανικού πληθυσμού ανήκαν στην ίδια κατηγορία και τη δεκαετία του 1970 γεγονός που αποδεικνύει την κληρονομικότητα του πλούτου. Λόγω της συσσώρευσης του πλούτου θα καταστεί ακόμα πιο δύσκολη η κοινωνική κινητικότητα από τις χαμηλές τάξεις στην κατηγορία των πλουσίων.
Η πλήρης αποτυχία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου αποδεικνύεται και στην πρώτη χώρα πλήρους εφαρμογής του. Το μοντέλο αυτό πλήρους εξαθλίωσης της μεσαίας και εργατικής τάξης εφαρμόζεται σε όλη την Ευρώπη. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν τι προδιαγράφεται και για τη χώρα μας.
Φωτεινή Μαστρογιάννη
Οικονομολόγος – καθηγήτρια ΜΒΑ
Παραπομπές
Bernstein, J. & Kronbluh, K. (2005) Running Faster to Stay in Place:The Growth of Family Work Hours and Incomes, New America Foundation Work and Family Program research paper (June 2005), 5.
Hacker, J.S., Pierson, P. (2010).Winner-Take-All Politics. NY: Simon & Schuster Paperbacks.
Miles, G. (2009). Chasing the Same Dream, Climbing Different Ladders:Economic Mobility in the United States and Canada, Economic Mobility Initiative: An Initiative of the Pew Charitable Trusts (January, 2009).
Hacker, J.S. (2008). The New Push for American Health Security in Health at Risk:America’s Ailing Health System – and How to Heal It.NY:Columbia University Press.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Ορισμένα αναρτώμενα απο το διαδίκτυο, κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής) θεωρούμε οτι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου !!!!!
